Celine van den Boorn

English text available soon

In mijn beeldend werk onderzoek ik de relatie tussen mens en natuur, in het bijzonder het spanningsveld tussen de aanwezigheid en afwezigheid van de mens in het landschap.

De samenkomst van mens en natuur legt regelmatig wonderlijke tegenstrijdigheden bloot. Zo verlangt de recreërende mens naar ongerepte natuur en sublieme beleving daarvan, maar zoekt hij tegelijkertijd deze natuur ‘en masse’ op, waardoor die sublieme ervaring niet mogelijk is en het paradijselijke landschap juist aangetast wordt. Militaire aanwezigheid in een foto kleurt het omringende landschap waardoor het beladen wordt, terwijl militairen zo min mogelijk zichtbaar willen zijn. Dramatische beelden van gestrande vluchtelingen die met hun felgekleurde tenten en bagage een scherp contrast vormen met de grauwe landschappen.

Het fascineert mij dat natuur en landschap in de media vaak als decor dienen voor menselijke activiteit. Voor mijn werk gebruik ik persfoto’s van deze, in mijn ogen, contrasterende, wringende of confronterende samenkomsten van mens en natuur zoals bij onderwerpen als toerisme, oorlog, conflicten, migratie. Door te werken met iets vluchtigs als beelden uit het nieuws en reclames wil ik een nieuwe blik bieden op onze gewenning aan confronterende nieuwsbeelden, en ons verlangen naar paradijselijke oorden bevragen.

Door op foto’s te schilderen bevind ik mij op het grensgebied tussen fotografie en schilderkunst. De hierin voorkomende mensen (militairen, toeristen, vluchtelingen) laat ik achter lagen verf verdwijnen in de natuurlijke achtergrond. Hierdoor verschuift in het beeld de focus van de mens naar het landschap. In het nieuw gecreëerde landschap speelt het oorspronkelijke onderwerp geen rol meer en is het verschil in spanning tussen een heftig of onschuldig beeld (een strand met poserende toeristen of een strand met aangespoelde vluchtelingen) al schilderend opgeheven.

Het weggeschilderde onderwerp is in mijn werk in eerste instantie nauwelijks te zien. Pas als je goed kijkt of als je je langs het werk beweegt en het licht verandert, zie je matte geschilderde silhouetten op de glanzende foto of verschijnen er details van het oorspronkelijke onderwerp.

Voor mij is de gelaagdheid in mijn werk van groot belang, zowel in het beeld (waar kijken we nu eigenlijk naar) als in techniek (wat is verf en wat is foto) als inhoudelijk (hoe verhoudt het landschap zich tot de menselijke aanwezigheid). Deze gelaagdheid veroorzaakt spanning tussen de schijnbaar ongerepte natuur en de nog zichtbare sporen van menselijke aanwezigheid, tussen actualiteit en tijdloosheid. De beschouwer wordt uitgenodigd te reflecteren op vragen als ‘wat was het oorspronkelijke beeld en wat is de ingreep van de kunstenaar’ en ‘wat doet dat met onze interpretatie van het beeld’.

Celine van den Boorn (1978) woont en werkt in Amsterdam. Na haar opleiding aan Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht te hebben voltooid heeft zij zich zowel in haar beeldend werk als vanuit de wetenschap verder verdiept in de thematiek van haar werk: de verhouding tussen mens en natuur. Naast haar beeldend werk doceert Celine aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht.

Paar fragmenten uit recensies:

‘Ogenschijnlijke natuurlandschappen betreffen overgeschilderde oorlogstaferelen. Fascinerende figuratie, ‘in real live’ fotoshop met fijnpenseel. Doordat de verf mat op de foto ligt en nu en dan een detail is vrijgelaten, wordt het oorspronkelijke beeld imaginair oproepbaar. Ambachtelijk, esthetisch, prikkelend en aangenaam stillevend’.Jeroen Bosch, Trendbeheer

‘In de 16de- tot en met de 19de eeuw had je gespecialiseerde schilders die landschappen van collega’s voorzagen van figuren en ander ‘rekwisieten’. Louter omdat sommige landschapsspecialisten dit minder goed in de vingers hadden. Rubens stoffeerde de landschappen voor zijn vriend Jan Brueghel de Oude. Net als de vriendschap vormde die samenwerking ook een fraaie match. Het ging om het eindproduct dat – zeker vanaf de 17de eeuw – moest concurreren met dat van anderen op een snel groeiende vrije markt. In dit werk doet Celine van den Boorn het tegenovergestelde. Ze de-stoffeert deze woestijnscène door de militairen en tank er uit te wissen. Het met sporen van rupsbanden doorploegde Schuldig Landschap, lijkt te zijn geneutraliseerd. Lijkt, want door zo te doen vestigt ze juist onze aandacht op wat is uitgewist. En daar blijft het niet bij, want Van den Boorn haalt net niet alles weg en voegt bovendien elementen toe zoals de licht-reflectie in het middenplan, waardoor zij ons extra laat focussen op dit letterlijk saillant, want in het oog springend detail. Dat wat niet wil behagen, wat zich niet makkelijk geeft, intrigeert des te meer. Celine van den Boorn past deze psychologische strategie uiterst geraffineerd toe.’ Aart van der Kuijl, kunsthistoricus

‘Strakblauwe luchten en verleidelijk weidse stranden, perfect glanzend geprint. Maar hé is dat een silhouet van een soldaat, en nog een? Heel subtiel ontvouwt zich een andere wereld in de foto’s; originele persfoto’s van oorlogsgebieden en overbevolkte stranden zijn liefdevol met een laagje verf toegedekt zodat het beeld beter te verteren is. Het ideale (vakantie)landschap is wat het meest in het oog springt maar de grimmigheid die nog heel zacht door het beeld schemert maakt je juist zeer bewust van ‘de toestand in de wereld’. Mirjam Geelink, curator Rijnstate

‘Roger Fenton (1819 – 1869) fotografeerde in 1855 een zacht glooiend landschap met rondslingerende kanonskogels. Zo kort na de uitvinding van de fotografie had de Britse regering hem naar de Krim gestuurd om een heroïsch beeld te leveren van een desastreus verlopende oorlog. Hij moest dus liegen met een medium dat de waarheid vastlegt. Naast veel geposeer (korte belichtingstijden waren er nog niet) is uiteindelijk de foto met de kanonskogels de meest memorabele geworden. Je verwacht er lijken bij te zien, rondfladderende kraaien, zieltogende soldaten, maar nee, het landschap zwijgt. En dat maakt het tot een geestenlandschap. Waar Fenton begon, eindigt Céline van den Boorn (1978): wie goed kijkt ziet dat deze foto geen verlaten rotslandschap weergeeft. Er is een arm van een soldaat te zien, zelfs meer. Of toch niet? Wie het werk in het echt ziet, ziet meer. Maar zie je nu echt meer? Oorlogsfotografie bereikte hoogtepunten in de Tweede Wereldoorlog en in de Vietnamoorlog. Maar we zijn eraan gewend geraakt. En de heroïsche strijders verdwijnen bij Van den Boorn weer terug in het landschap. Dat maakt het landschap weer net zo sinister als bij Fenton. De fotografische cirkel is rond.’ Bertus Pieters, Villa La Republica